Yirmi beş yıl önce, Intel, Dow Jones Endüstriyel Ortalama endeksine dahil edilen ilk iki teknoloji şirketinden biri olarak tarihe geçti. Bugün ise Nvidia, son iki yılda hisse fiyatındaki yedi kat artışın ardından, Intel’in yerini alarak bu mavi çip endeksine girdi. Bu gelişme, çip sektöründe yaşanan sarsıntının sadece başlangıcı olarak görülüyor.
Generatif yapay zeka teknolojilerini destekleyen yapay zeka çiplerine olan talep güçlü bir şekilde devam ediyor. Yüksek kaliteli AI çiplerinde hala arz sıkıntısı yaşanırken, bu kârlı pazarda faaliyet gösteren az sayıda çip üreticisi bulunuyor. Bu durum, sektör için kazanç büyümesi ve hisse fiyatı artışını garanti ediyor gibi görünse de, çip hisselerine yatırım yapmak bu yıl olağanüstü riskli bir hale geldi.
Intel hisseleri neredeyse %50 düşerken, Nvidia hisseleri üç katına çıktı ve endeksin en iyi performans gösteren hissesi oldu. Çip hisseleri arasındaki bu aşırı farklılığın arkasında üç büyük sorun yatıyor:
1. Yüksek Performanslı AI Çiplerinde Geride Kalma: Çoğu çip üreticisi, yüksek performanslı AI çiplerini tasarlama ve üretme alanında geride kalıyor. Nvidia’nın gelişmiş tasarımları, çip üreticilerinin daha yüksek standartlara tabi tutulduğu anlamına geliyor. Artan kalite standartları, ileri teknoloji çipleri üretebilecek beceri ve sermayeye sahip az sayıdaki üretici için uzun teslim sürelerine yol açıyor.
2. Geçmiş Hataların Etkisi ve Teknoloji Açığı: Yüksek kaliteli AI çipleri üretebilen dünyanın en büyük iki çip üreticisi, geçmişteki hatalardan toparlanmakta zorlanıyor. Intel’in 2015’te fabrikalarındaki yenilikleri geciktirmesi, küresel çip üretimindeki liderliğinin çözülmeye başlamasına neden oldu. Bu gecikme ve yetersiz yatırım, Tayvanlı rakibi TSMC‘nin 2017’de 10 nanometre çipler üretmeye başlamasıyla teknoloji açığını kapatmasına yol açtı. Intel, üretim üstünlüğünü TSMC’ye bırakırken, Samsung da yüksek bant genişlikli bellek çipleri üretiminde SK Hynix’in gerisinde kaldı.
3. Premium Çip Segmentinin Baskınlığı: Gayrimenkul ve otomobillerde olduğu gibi, çiplerin premium segmenti piyasadaki diğer segmentleri geride bırakıyor. Yüksek kaliteli çipler ile genel amaçlı bellek çipleri arasındaki kârlılık farkı son yıllarda genişledi. AI kullanımına yönelik yüksek performanslı çiplerin ortalama satış fiyatı, geleneksel bellek çiplerinin yaklaşık beş katı seviyesinde bulunuyor. Bu durum, çip sektöründe “kazanan her şeyi alır” trendini hızlandırdı.
Bu yılın en iyi performans gösteren iki çip üreticisi olan TSMC ve SK Hynix, Nvidia’nın ana tedarikçileri olarak öne çıkıyor. TSMC, son çeyrekte rekor net kâr açıklarken, SK Hynix de rekor faaliyet kârı bildirdi. Her ikisi de üçüncü çeyrekte %40’ın üzerinde faaliyet marjı elde etti. TSMC hisseleri bu yıl %80 artarken, SK Hynix hisseleri %30 civarında yükseldi.
Geride kalmanın riskleri artık her zamankinden daha yüksek. Samsung, çip işindeki kâr beklentilerini son çeyrekte karşılayamazken, Intel 16,6 milyar dolarlık tarihinin en büyük çeyreklik zararını açıkladı.
Intel ayrıca 2024 için 500 milyon dolarlık Gaudi AI çip satış tahminini iptal etti. Karşılaştırıldığında, Nvidia’nın AI çipleri üreten veri merkezi işinin satışları Temmuz ayına kadar olan çeyrekte 26,3 milyar dolara ulaştı.
Geleneksel bellek çiplerindeki artan arz fazlasının, önümüzdeki çeyreklerde bu ürünlerin fiyatları ve marjları üzerinde daha fazla baskı oluşturması bekleniyor. Yüksek marjlı AI çipleri, bu zayıflığı dengelemek için giderek tek yol haline geliyor.
Nvidia’nın liderlik ettiği bir AI dünyasında, küresel çip üreticilerine verilen mesaj net: Yenemiyorsanız, tedarik zincirine katılın.
Financial Times
