Kasım ayı verileri talep koşullarında iç piyasa kaynaklı iyileşmenin devam ettiğine işaret ederken, talepteki toparlanma üretimin ana eğilimine henüz belirgin bir katkı yapmıyor. Kapasite kullanım oranı mevsimsellikten arındırılmış olarak kasımda 0,4 puan artışla %75,6’ya yükselse de bu artış büyük ölçüde STAR Rafineri’deki bakım çalışmasının sona ermesinden kaynaklanıyor. Aynı zamanda artış geçen aydaki düşüşü telafi edemezken, KKO tarihsel ortalamasının altında kalmaya devam ederek imalat sanayiinde üretimdeki zayıflığın sürdüğüne işaret etti.
Fabrika tatilleri, vb. geçici etkilerin yer almadığı temmuz – kasım ayı karşılaştırması da yılın ikinci yarısında üretimin belirgin şekilde zayıf bir seyir izlediğine işaret ediyor. Kasım ayında istihdam eğiliminde artış devam ederken, yatırım eğilimi yeniden geriledi. Maliyet ve fiyatlamaya ilişkin sorulardan gelecek 3 aya ilişkin beklentilerde artış dikkat çekti. Bu artış muhtemelen sene başındaki ücret ayarlamalarına yönelik beklentileri içeriyor.
Reel Kesim Güven Endeksi (RKGE): RKGE mevsimsellikten arındırılmış (m.a) olarak son üç aydır yeniden artış eğiliminde. Endeks kasımda aylık 1,2 puan artarak 103,4 oldu ve nisan ayından bu yana en yüksek seviyede gerçekleşerek tarihsel ortalamasını yakaladı. Sabit sermaye harcamaları dışında tüm alt endekslerde artış gerçekleşirken, en belirgin artış siparişlerde gerçekleşti.
Sektörel Güven Endeksleri (SGE): Kasım ayında güven endeksi hizmet sektöründe sert gerilerken, perakende ve inşaat sektöründe arttı (Grafik 2). Hizmet sektöründe son iki aydaki toparlanma devam etmezken, sektörel güven Haziran 2021’den bu yana en düşük seviyeye indi. Bu gelişmede mevcut döneme ilişkin talep ve istihdam görünümündeki bozulma öne çıktı. Perakende ve inşaat sektörlerinde aylık bazdaki yükselişte ise iş hacmi ve faaliyete dair sorulardaki iyileşme belirleyici oldu. Yine de her üç sektörün güven endeksi tarihsel ortalamalarının altında kalmaya devam ederek, sektörler genelinde zayıflığın sürdüğüne işaret etti. İstihdam beklentisi inşaatta artarken, perakendede azaldı.
Kayıtlı siparişler iç piyasada son üç aydır toparlanma eğiliminde ve yeniden tarihsel ortalamasının üzerinde seyrederek iç talep koşullarında iyileşmeye işaret ederken, ihracat siparişleri dış talep gelişmelerine bağlı olarak tarihsel ortalamalara kıyasla zayıf seyrini sürdürüyor. İç piyasa siparişlerindeki artışa dayanıklı mal sektörü en belirgin katkıyı sağladı.
İmalat sanayi firmalarının dış sipariş beklentilerinde toparlanma devam ederken, iç piyasa sipariş beklentilerinde bozulma görüldü (Grafik 11). Maliyet ve fiyatlamalara ilişkin sorulardan, gelecek 3 aya ilişkin beklentilerde artış gözlendi. Bu artışta sorunun kapsadığı zaman dilimine önümüzdeki yılın başının girmesi ve yıl başında asgari ücrette gerçekleşecek artış etkili olmuş olabilir.
İmalat sanayinin gelecek 12 ay ÜFE yıllık enflasyon beklentisi ise aylık bazda 2,0 puan azalarak %45,4’e geriledi. Bu beklentiyi, TL’nin beklenen seyri, asgari ücret için oluşmaya başlayan beklentiler (%25-%30) ve emtia fiyatlarında bir sıçrama olmayacağı varsayımı altında çok yüksek buluyoruz.
Akbank Ekonomik Araştırmalar
