Bu sıcaklıkta Güneş’in bir etkisi var mı? Bu noktada eğer Güneş etkili değilse, Dünya sıcaklığını neye borçlu?
Gelin, inceleyelim.
Dünya, tıpkı bir soğanın yapısı gibi katman katman dizilmiştir.
Yukarıdan aşağıya doğru bakıldığında öncelikle; kabuk, daha aşağıda çoğunlukla kayalardan oluşan manto, daha de derinde sıvı demirden oluşan dış çekirdek ve son olarak katı demirden oluşan bir iç çekirdek vardır.
Ne kadar derine gidilirse, sıcaklık bir o kadar yükselir. Öyle ki çekirdeğin bazı kısımları, Güneş’in yüzeyi kadar sıcaktır. Örneğin manto ile dış çekirdek arasındaki sınıra yani 2900 kilometre aşağıya ulaştığınızda sıcaklık, yaklaşık 2700 santigrat dereceye ulaşır.
Ardından dış ve iç çekirdekler arasındaki sınırda, sıcaklık iki katına çıkar ve neredeyse 6.000 santigrat dereceye ulaşır. Bu, Güneş’in yüzeyi kadar sıcak olan kısımdır. Böylesine yüksek bir sıcaklıkta ise metaller, elmaslar, insanlar, hemen hemen her şey buharlaşarak gaza dönüşür.
Fakat çekirdek, gezegenin derinliklerinde çok yüksek basınç altında olduğundan, onu oluşturan demir, sıvı veya katı kalır.
Gelelim tüm bu ısının nereden geldiğine.
Güneş ışığı, bizi ve Dünya yüzeyindeki tüm bitkileri ve hayvanları ısıtmasına rağmen, gezegenin iç kısımlarının kilometrelerce ötesine ulaşmayı başaramaz. Bunun yerine iki farklı kaynak vardır.
İlki, Dünya’nın 4,5 milyar yıl önce oluşumu esnasında miras aldığı ısıdır. Ayrıca Dünya, kaya ve moloz parçaları arasındaki sayısız çarpışmalar ve birleşmeler arasındaki devasa gaz bulutu olan Güneş bulutsusundan oluşmuştur. Bu süreç elbette milyonlarca yıl sürmüştür.
Gerçekleşen bu çarpışmalar, yüksek miktarlarda ısı üretmiştir. Bu ısının bir kısmı uzayda kaybolmuş olsa da geriye kalanı Dünya’nın içinde tabiri caizse kilitlidir ve orada durmaya devam eder.
Diğer ısı kaynağı ise, Dünya’nın her yerine dağılmış radyoaktif izotopların bozunmasıdır.
Radyoaktif izotoplar, kararlı değildir. Isıya dönüşen sabit bir enerji akışı yayarlar. Örneğin potasyum-40, toryum-232, uranyum-235 ve uranyum-238, Dünya’nın içini sıcak tutan radyoaktif izotoplardan dördüdür.
Sıcak çekirdek ve manto ile birlikte enerji salan bu izotoplar, levhaların hareketine olanak sağlayarak ısı yayılmasına yardımcı olur. Özetle Dünya’nın çekirdeğinin tıpkı Güneş gibi milyarlarca yıldır sıcak kalabilmesinin iki farklı sebebi vardır. Bu sayede Dünya sıcak kalır.
İlginizi çekebilir:
