Bir yıldan biraz daha eski bir Çinli yapay zeka girişimi olan DeepSeek, dünyanın en iyi sohbet robotlarıyla karşılaştırılabilir performansı görünüşte çok daha düşük bir maliyetle sunan çığır açıcı yapay zeka modellerini gösterdikten sonra Silikon Vadisi’nde şaşkınlık ve korku yarattı.
New York’tan Londra ve Tokyo’ya, hisse senetleri darbe aldı; Nvidia %13’e varan bir düşüş yaşarken Nasdaq ve S&P de geriledi. DeepSeek’in en son yapay zeka modeli hafta sonu Apple’ın App Store listelerinde zirveye yükselerek OpenAI gibi daha pahalı modellere karşı gözle görülür bir meydan okuma ortaya koydu ve Microsoft, Meta ve Alphabet gibi şirketlerin teknoloji için planladıkları yüz milyarlarca dolarlık harcama konusunda soru işaretleri yarattı.
DeepSeek’in ortaya çıkışı, yapay zekanın geleceğinin geliştirilmesi için giderek artan miktarlarda güç ve enerji gerektireceğine dair yaygın inanca bir karşıt görüş sunabilir.
DeepSeek’in inovasyonu etrafındaki heyecan çığ gibi büyürken ve yatırımcılar ABD merkezli rakipleri ve onların donanım tedarikçileri üzerindeki etkilerini sindirmeye başlarken, küresel teknoloji hisseleri Ocak ayı sonlarında düşüşe geçti.
DeepSeek tam olarak nedir?
DeepSeek, 2023 yılında yapay zeka odaklı kantitatif hedge fonu High-Flyer’ın başkanı Liang Wenfeng tarafından kuruldu. Şirket açık kaynaklı yapay zeka modelleri geliştiriyor, yani geliştirici topluluğu yazılımı inceleyip iyileştirebiliyor. Mobil uygulaması, Ocak ayı başında piyasaya sürüldükten sonra ABD’de iPhone indirme listelerinde zirveye yükseldi.
Uygulama, OpenAI’nin ChatGPT’si gibi diğer sohbet robotlarından, bir soruya yanıt vermeden önce gerekçesini ifade ederek ayrılıyor. Şirket, R1 sürümünün OpenAI’nin en son sürümüyle eşit performans sunduğunu iddia ediyor ve teknolojiyi kullanarak sohbet robotları geliştirmekle ilgilenen kişilere bunun üzerine inşa etmeleri için lisans verdi.
DeepSeek R1, OpenAI veya Meta AI ile nasıl karşılaştırılır?
Şirket tarafından tam olarak detaylandırılmamış olsa da, DeepSeek’in modellerini eğitme ve geliştirme maliyetinin OpenAI veya Meta Platforms Inc.’in en iyi ürünleri için gerekenin yalnızca bir kısmı olduğu görülüyor. Modelin çok daha verimli olması, Nvidia Corp. gibi şirketlerden en yeni ve en güçlü yapay zeka hızlandırıcılarını satın almak için büyük sermaye harcamalarına duyulan ihtiyacı sorgulatıyor. Bu aynı zamanda, DeepSeek’in temsil ettiği türden bir atılımı engellemeyi amaçlayan ABD’nin Çin’e bu tür gelişmiş yarı iletkenlerin ihracatını kısıtlamasına olan ilgiyi de artırıyor.
DeepSeek, R1’in matematiksel görevler için AIME 2024, genel bilgi için MMLU ve soru-cevap performansı için AlpacaEval 2.0 gibi birçok önde gelen kıyaslamada rakip modellere yakın ya da onlardan daha iyi olduğunu söylüyor. Ayrıca UC Berkeley’e bağlı Chatbot Arena adlı bir liderlik tablosunda da en iyi performans gösterenler arasında yer alıyor.
ABD’de alarm çaldıran nedir?
Washington, ABD-Çin arasındaki teknoloji üstünlüğü yarışında ülkenin yapay zeka alanındaki ilerlemelerini durdurmak amacıyla Çin’e GPU yarı iletkenleri gibi yüksek teknolojilerin ihracatını yasakladı. Ancak DeepSeek’in kaydettiği ilerleme, Çinli yapay zeka mühendislerinin kısıtlamaları aşarak sınırlı kaynaklarla daha fazla verimliliğe odaklandıklarını gösteriyor. DeepSeek’in ne kadar gelişmiş yapay zeka eğitim donanımına erişimi olduğu belirsizliğini korusa da, şirket ticari kısıtlamaların Çin’in ilerlemesini engellemede tamamen etkili olmadığını göstermeye yetecek kadar yol kat etti.
DeepSeek ne zaman küresel ilgi uyandırdı?
Yapay zeka geliştiricisi, 2023’te ilk modelinin piyasaya sürülmesinden bu yana yakından izleniyor. Ardından Kasım ayında, insan düşüncesini taklit etmek için tasarlanan DeepSeek R1 akıl yürütme modelini dünyaya tanıttı. Bu model, Ocak ayında web arayüzüyle birlikte çok daha ucuz bir OpenAI alternatifi olarak küresel üne kavuşan mobil chatbot uygulamasının temelini oluşturuyor ve yatırımcı Marc Andreessen bunu “AI’nin Sputnik anı” olarak nitelendiriyor.
Pazar takipçisi App Figures’ün verilerine göre DeepSeek mobil uygulaması 25 Ocak’a kadar 1,6 milyon kez indirildi ve Avustralya, Kanada, Çin, Singapur, ABD ve İngiltere’deki iPhone uygulama mağazalarında 1 numaraya yerleşti.
DeepSeek’in kurucusu kimdir?
1985’te Guangdong’da doğan Liang, Zhejiang Üniversitesi’nden elektronik ve bilgi mühendisliği alanında lisans ve yüksek lisans dereceleri aldı. Tianyancha şirket veri tabanına göre DeepSeek’i 10 milyon yuan (1,4 milyon $) kayıtlı sermaye ile kurdu.
Liang, Çin yayın organı 36kr ile yaptığı bir röportajda, daha fazla ilerlemenin önündeki darboğazın daha fazla bağış toplamak değil, ABD’nin en iyi çiplere erişim konusundaki kısıtlamaları olduğunu söyledi. Liang, en iyi araştırmacılarının çoğunun Çin’in en iyi üniversitelerinden yeni mezun olduğunu belirterek, Çin’in Nvidia ve yapay zeka çipleri etrafında inşa edilene benzer kendi yerel ekosistemini geliştirmesi gerektiğini vurguladı.
“Daha fazla yatırım mutlaka daha fazla inovasyona yol açmaz. Aksi takdirde büyük şirketler tüm inovasyonu ele geçirir,” diyor Liang.
DeepSeek Çin’in yapay zeka dünyasında nerede duruyor?
Alibaba Group Holding Ltd. ve Baidu Inc’den Tencent Holdings Ltd’ye kadar Çin’in teknoloji liderleri, yapay zeka girişimleri için donanım ve müşteri edinme yarışına önemli miktarda para ve kaynak aktardı. Kai-Fu Lee’nin 01.AI girişiminin yanı sıra DeepSeek, bu geniş kitlenin üzerinde para kazanma stratejileri geliştirmeden önce en fazla sayıda kullanıcıyı hızla işe almak için tasarlanan açık kaynak yaklaşımıyla öne çıkıyor.
DeepSeek’in modelleri daha uygun fiyatlı olduğu için, daha büyük oyuncuların son bir buçuk yıl içinde art arda fiyat indirimleri dalgalarına sahne olan bir fiyat savaşına girdiği Çin’deki yapay zeka geliştiricileri için maliyetlerin düşürülmesine yardımcı olmada rol oynadı bile.
Bunun küresel YZ pazarı üzerindeki etkileri nelerdir?
DeepSeek’in başarısı OpenAI ve diğer ABD’li sağlayıcıları yerleşik liderliklerini korumak için fiyatlarını düşürmeye itebilir. Ayrıca, daha verimli modellerin çok daha küçük bir harcama ile rekabet edebilmesi durumunda, Meta ve Microsoft Corp. gibi şirketlerin – her biri bu yıl büyük ölçüde yapay zeka altyapısı için 65 milyar dolar veya daha fazla sermaye harcaması yapmayı taahhüt eden – büyük harcamalarını da sorguluyor.
Bu durum, yatırımcıların Nvidia Corp. ve ASML Holding NV gibi yapay zeka hizmetlerine yönelik artan talepten yararlanan şirketleri satmasıyla küresel borsaları sarstı. Iflytek Co. gibi DeepSeek ile bağlantılı Çinli isimlerin hisseleri tırmandı.
Şimdiden, dünyanın dört bir yanındaki geliştiriciler DeepSeek’in yazılımını deniyor ve onunla araçlar geliştirmeye çalışıyor. Bu durum, gelişmiş yapay zeka muhakeme modellerinin benimsenmesini hızlandırabilir ve aynı zamanda bu modellerin kullanımına ilişkin korkuluklara duyulan ihtiyaca dair endişeleri de artırabilir. DeepSeek’in ilerlemeleri, YZ’nin nasıl geliştirildiğini kontrol etmek için düzenlemeleri hızlandırabilir.
DeepSeek’in eksiklikleri nelerdir?
Diğer tüm Çinli yapay zeka modelleri gibi DeepSeek de Çin’de hassas kabul edilen konularda oto-sansür uyguluyor. DeepSeek, 1989 Tiananmen Meydanı protestoları ya da Çin’in Tayvan’ı işgal etme olasılığı gibi jeopolitik açıdan kaygı verici sorularla ilgili soruları geçiştiriyor. DeepSeek botu testlerde Hindistan Başbakanı Narendra Modi gibi siyasi figürler hakkında ayrıntılı yanıtlar verebiliyor, ancak Çin Devlet Başkanı Xi Jinping hakkında bunu yapmayı reddediyor.
DeepSeek’in bulut altyapısı bu ani popülaritesi nedeniyle test edilecek gibi görünüyor. Şirket 27 Ocak’ta kısa süreliğine büyük bir kesinti yaşadı ve yeni ve geri dönen kullanıcılar sohbet robotuna daha fazla sorgu gönderdikçe daha da fazla trafiği yönetmek zorunda kalacak.
Bloomberg çeviri
