Vesta Global Kurucu Ortağı Teuta Narazan, gayrimenkul sektöründeki gelişmeleri ve yabancıların Türkiye pazarına yönelik ilgisini Bloomberg HT’de Üst Düzey programında değerlendirdi.
Narazan’ın programda öne çıkan ifadeleri şunlar oldu:
Özellikle Türkiye’den yurt dışına konut yatırımlarında 2024 çok hızlıydı. Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB) verilerine göre Türkler yurt dışında 2,2 milyar dolarlık alım yaptı.
Son aylara bakarsak aylık ortalamalar da 250 milyon dolara ulaştı. Bu tabii Merkez Bankası verisi olduğu için bu yatırımlar Türkiye’den giden yatırımlar, bu yatırımcıların yurt dışından giden paraları ve gayrimenkullerde değerlendirme oranını bilemiyoruz. Bu yüzden 2,2 milyar dolardan çok daha fazla olduğuna inanıyoruz.
2025’te bunun çok daha artmasını öngörüyoruz. Bunun için çok sebep var işte Türkiye’deki gayrimenkul fiyatlarında yaşanan artışlar, öngörülemeyen regülasyonlar, kiracı ev sahibi ilişkileri ve tabii ki buradaki sebeplerin en büyüğü vize alımlarındaki sıkıntılar. Bu da tabii ailelerin yurt dışı oturum izni ve vize programlarına ilgisini artırıyor.
Yatırım için hangi ülkeler öne çıkıyor?
Farklı yatırım amaçları için farklı ülkeler öne çıkıyor. Oturma izni ve vatandaşlık programlarından ve serbest dolaşımdan faydalanmak isteyenler AB ülkelerinde Yunanistan, Portekiz, İtalya gibi ülkelere gidiyor. Böylelikle bir yatırımla bütün aile bu hakka sahip olmuş oluyor.
Bizim yatırımcılarımız arasında bir yatırımla 9 kişi faydalanan var. 250 bin euroluk yatırımdan herkes faydalanıyor. Bu yatırımlarla döviz bazında getiri elde ediyorlar. İş insanlarının bazıları doğrudan pasaport almak istiyorlar. Çin, İngiltere, Avrupa Birliği gibi iş yaptıkları ülkelerde vizesiz dolaşım sağlamak istiyorlar.
Çin çok zor vize veren bir ülke, Karayip Adaları çok tercih ediliyor. Bir de fiyat olarak en uygun bunu hayata geçirmek isteyenlere Letonya ve Litvanya vizesi sadece 89 bin Euro. En hızlı ve en düşük yatırım tutarlı olan bu iki ülke. Bir de sadece gayrimenkul getirisi için yani döviz getirisi için yatırımlarda öne çıkan bölgeler önceden ABD Miami ve İngiltere idi. Şimdi ise burada Dubai yükselen yıldız. Dubai’de gelir vergisi yok ve getirileri çok daha fazla.
Sıkılaşan önlemler
Avrupa Birliği çok sevmiyor oturma izni ile vatandaşlık verilmesini. İspanya Mayıs 2025 itibariyle altın vize programını kaldırmaya karar verdi. Bunun sebebi de yerel halkın konut edinmedeki sıkıntıları. Yabancı yatırımcılar uygun fiyata konut alımını zorlaştırıyor. Portekiz geçtiğimiz yıl gayrimenkul yatırımı yoluyla olanı kaldırdı ve sadece fon yatırımına geçti.
İrlanda keza bu programı tamamen kaldırdı. Yunanistan 250 bin euroluk bir baremini 800 bin eurolara yükseltti. Avrupalılar buradan kazanılan parayı sadece yurtdışı geliri için değil, ülkeyi de kalkındırmak için kullanıyorlar.
Türkiye’ye ilgi nasıl?
Türkiye’ye gittikçe azalan bir ilgi var. Türkiye Ruslara vatandaşlık veren tek ülkeydi o yüzden Ruslardan ilgi çoktu. Savaştan dolayı bütün ülkeler kapatmıştı bu tarz programları ama Türkiye’de açıktı dolayısıyla Ruslar vatandaşlıklar aldı.
Artık yatırımcılar da akıllandı, internetten her şeyin fiyatını görebiliyorlar. Maalesef Türkiye’de yatırımcıya gayrimenkul fiyatları çok şişik, yerli bir yatırımcıya göre en az yüzde 30 daha pahalı fiyat veriliyor.
Dünyada da Türkiye’ye göre çok daha avantajlı programlar yapılıyor daha uygun fiyatlı, bölgesel teşvikler veriliyor. Aynı zamanda Türkiye’de vatandaşlık programları da çok uzadı biz normalde 3 ayda pasaportlarını veriyoruz ama bu Türkiye’de 12 aya uzuyor. Türkiye bu konuda daha akıllı adımlar atmalı.
Türkiye olarak yatırımcılara daha avantajlı şartlar sunmamız lazım, hızlı sonuçlar elde etmemiz lazım, bölgesel teşvikler verebiliriz ve bu şişirilmiş fiyatlara bir kontrol getirilmesi yabancı yatırımcıya güven sağlayacaktır. Maalesef Türkiye’de doğru fiyata doğru gayrimenkul yatırımı yapmadıklarını düşünüyorlar, bir güven sorunu doğdu maalesef.
Donald Trump etkisi
Göçmenlik politikaları Amerika’da gittikçe sıkılaşacak. Orada okuyan öğrencilerin bile orada çalışma hakları vardı artık o bile kaldırılacak, doğum ile vatandaşlık kaldırılacak. Özellikle çocukları Amerika’da okuyan yatırımcılarımız çocukları adına IB5 yatırımları yapıyorlar 800 bin dolarlık bir yatırım.
