Devlet Döviz İdaresi’ne göre, 2024’te net doğrudan yabancı yatırım 168 milyar dolar düştü, bu 1990’a kadar giden verilerdeki en büyük sermaye kaçışı. Çin’e yapılan yabancı yatırım, 2021’de 344 milyar dolarlık tarihi bir zirveye ulaştıktan sonra son yıllarda düşüşe geçti.
Uluslararası şirketler geri çekilirken, yerli firmalar da hızla paralarını yurtdışına taşıdı. Çinli yatırımcılar 173 milyar dolar yurtdışına gönderirken, yabancı yatırımcılar ülkeye sadece 4,5 milyar dolar yönlendirdi, bu 1992’den bu yana en düşük miktar.
Çin ve ABD’nin daha fazla şirketi içine alacak bir başka ticaret savaşı turu başlatmasının ardından sermaye çıkışını durdurmak zor olacak.
Başkan Donald Trump tüm Çin ürünlerine yüzde 10 gümrük vergisi uygularken, Çin Google’a yönelik soruşturma ve Calvin Klein sahibi PVH Corp.’un kara listeye alınması da dahil olmak üzere bir dizi alanda misilleme yaparak karşılık verdi. Wall Street Journal, Çin’in ayrıca Apple Inc., Broadcom Inc. ve Synopsys Inc.’i soruşturmayı düşündüğünü bildirdi.
Ekonomideki yavaşlama ve jeopolitik riskler
Çin ekonomisindeki yavaşlama ve artan jeopolitik gerginlikler bazı şirketlerin Çin kaynaklı risklerini azaltmalarına yol açtı. Aynı zamanda Çin’de elektrikli araçlara ani geçiş yabancı otomobil üreticilerini de hazırlıksız yakaladı ve bazılarını yatırımlarını geri çekmeye veya azaltmaya yöneltti. Net akışları izleyen SAFE’nin verileri, yabancı şirket karlarındaki eğilimleri ve Çin’deki operasyonlarının büyüklüğündeki değişiklikleri yansıtabilir. Pekin, ekonomiyi canlandırmak için faiz oranlarını çoğu gelişmiş ülkenin çok altına düşürdü, bu da çokuluslu şirketlere nakitlerini Çin dışında tutmaları için daha fazla sebep verdi ve muhtemelen bazı yeni yatırımları maskeleyen fonların geri gönderilmesiyle sonuçlandı.
Geçtiğimiz yılın ilk üç çeyreğinde FDI yükümlülüklerinde yaklaşık 13 milyar dolarlık net bir düşüş yaşanırken, SAFE tarafından geçen yılın sonlarında yayınlanan bir açıklamaya göre, yeni gelen sermaye yatırımları neredeyse 20 milyar dolara ulaştı.
Bu, yabancı firmaların Çin’e yatırım yaptığı miktardaki genel düşüşün çoğunlukla borç geri ödemeleri ve kâr geri dönüşü gibi faktörlerden kaynaklandığını gösteriyor. SAFE ayrıca, geçen yıl yerel bir medya raporuna göre, yatırımlardaki düşüşü açıklamak için bu faktörlere işaret etti.
Dünyanın ikinci büyük ekonomisine yönelik olumlu beklentilerdeki düşüş, Birleşmiş Milletler’in geçen yıl Çin’e yapılan doğrudan yabancı yatırımda yüzde 29’luk bir düşüş olduğunu bildiren raporunda da açıkça ortaya kondu. Bu oran, gelişmekte olan ülkelerde yüzde 2’lik bir düşüş ve bazı Avrupa “akım ekonomileri” üzerinden akışlar hariç küresel olarak yüzde 8’lik bir düşüş olarak gerçekleşti.
Japonlar Çin’i terkediyor
BM Ticaret ve Kalkınma Konferansı raporunda, Japon şirketlerinin Çin’e yeni fonlar taahhüt etme konusunda artan temkinliliği, Pekin’in daha fazla yabancı para çekmeye çalışırken karşılaştığı sorunların sembolü olarak görülüyor. Japonya’daki firmalar, Çin’in 1970’lerin sonlarında açılmasının ardından Çin’e açılan ilk firmalar arasındaydı ve hala en büyük yabancı yatırımcı konumundalar. Ancak bu ayın başlarında açıklanan verilere göre, geçen yıl yatırdıkları yeni para miktarı 2023’ün en düşük seviyesinden sabit kaldı. Ve Toyota Motor Corp’un Şanghay’da Lexus elektrikli araçlar üretmek için 700 milyon dolarlık tesisi gibi büyük yeni anlaşmalarla bile, eğilimin daha da kötüleşmesi muhtemel görünüyor.
Çin’deki Japon şirketlerinin neredeyse yarısı, Çin Ticaret ve Sanayi Odası’nın yakın zamanda yaptığı bir anketin sonuçlarına göre, bu yıl yatırımlarını keseceklerini veya yeni para getirmeyeceklerini söyledi. Buna karşılık, bazı portföy yatırımcıları son zamanlarda Çin’deki varlıklarına eklemeler yapmaya başladı. Piyasadaki ruh hali, tahvil fiyatlarındaki yükseliş ve merkez hükümetinin ekonomik teşvik planlarını açıklamasından önceki Eylül ortasındaki düşük noktadan bu yana anakara hisse senetlerindeki yaklaşık yüzde 25’lik artış sayesinde portföy yatırımları iyileşti.
