Newarab’ta yer alan habere göre, Kahire’de otoyol yapımı için Osmanlı döneminden kalma Namshaz-Kadyn türbesi yıkıldı. Türbenin iş makineleri ile yıkıldığı ve tarihi eserin kaybını gösteren fotoğraflar sosyal medyada büyük tepki çekti ve yıkımın durdurulması için çağrıda bulunuldu.
OSMANLI DÖNEMİNDEN KALMA TÜRBE YIKILDI
Namshaz-Kadyn türbesi, Mısır’da hidiv dönemine ait ve Memlük mimari tarzında yapılan bir eser. Türbe, 1798-1864 yılları arasında, Osmanlı’nın Mısır valisi Kavalalı Mehmed Ali Paşa’nın 7 oğlundan biri olan Mehmet Abdülhalim Paşa’nın emriyle inşa ettirildi. Kavalalı Hanedanına mensubiyeti sebebiyle Prens Mehmed Abdülhalim olarak da anılır.
Osmanlı’da vezirlik ve nazırlık da yapan Mehmet Abdülhalim Paşa, bu türbeyi Osmanlı İmparatorluğu’nun tebaası Mısırlı Muhammed Ali Paşa’nın eşi olan annesi Namshaz-Kadyn anısına yaptırmıştır. Türbenin ismi buradan gelmektedir.
Arapçada “Hoş el-Başa” (Paşa’nın Mezarlığı) olarak da bilinen Muhammed Ali Paşa ailesinin mezarlığı, Kahire’nin güneyindeki El-Halife semtinde bulunan İmam Şafii Mezarlığı’nın içinde yer alıyor. Bu semtte, İmam Şafii Camii’nin yanında Alevi ailesine ait mezarlıklar da bulunuyor.
MISIR’DA BÜYÜK TEPKİ GÖSTERİLDİ
Mısır’da farklı siyasi ve kültürel görüşte olan birçok kişi, tarihi eserin yıkımına karşı çıktı ve acilen çalışmaların durdurulması çağrısında bulundu. Bu olay, Mısır’da tarihi eserlerin kaybı ile ilgili var olan infiali yeniden canlandırdı.
Buldozerlerin Mehmet Abdülhalim Paşa’nın annesinin türbesinin üzerindeki kubbeyi yıkma görüntüleri büyük tepki topladı.
Söz konusu mezarda, Arapçada Muhammed Ali’nin “El-Müstevellide” olarak anılan, kendisiyle çocuk sahibi olabilen veya çocuk sahibi olduğu cariyesi anlamına gelen bir kişinin kalıntıları da bulunuyor. Mısır’da ve bölgedeki diğer Müslüman ülkelerde kölelik, 19. yüzyılın sonlarında kaldırılıncaya kadar yasaldı.
“MISIR’IN EŞSİZ MİMARİ MİRASININ İHLALİ”
Mısır Mimarlar Cemiyeti, görüntülerin ardından resmi bir açıklama yaptı. Söz konusu yıkımı, “İmam Şafii mezarlıklarının temsil ettiği Mısır’ın eşsiz mimari mirasının ihlali” olarak değerlendirdi.
Açıklamada ayrıca, “Bu mezarlıklar, eski Kahire’nin kimliğinin ayrılmaz bir parçası olan asırlardır süregelen mimari tarihe ve medeniyete tanıklık etmiştir” denildi.
“KAMU YARARI İÇİN YIKIYORUZ”
Turizm ve Eski Eserler Bakanlığı Baş Arkeoloğu Magdy Shaker, yerel medyaya konuyla ilgili yaptığı açıklamada, söz konusu bölgenin 1983 tarihli 117 sayılı eski eserler yasasına tabi olduğunu reddetti ve bunun bir anıt olmadığını söyledi. Shaker açıklamasında ayrıca, bu yıkımın ‘kamu yararı için’ yapıldığını ifade etti.
Kahire Üniversitesi Mimarlık ve Kentsel Tasarım Profesörü Soheir Zaki Hawas ise arkeoloğun bu iddiasına katılmıyor ve The New Arab’a yaptığı açıklamada , “Bahsi geçen yasa, 100 yıl veya daha öncesine dayanan eski bir medeniyete ait olan, mutlaka bir bina veya herhangi bir antikayı kapsıyor. Ben ne tarihçiyim ne de arkeolog. Ancak Muhammed Abdülhalim Paşa’nın annesinin mezarlığı söz konusu olduğunda, 18. yüzyılda yaşadığı ve öldüğü dönem de göz önüne alındığında, 150 yıldan daha eskiye dayanıyor olmalı.” dedi.
RESMİ AÇIKLAMA BEKLENİYOR
Mısır’da bazı milletvekilleri Turizm ve Eski Eserler Bakanı’ndan resmi bir açıklama bekliyor.
Son yıllarda, Cumhurbaşkanı Abdulfettah es-Sisi’nin hükümeti, bölgedeki otoyol, köprü ve diğer yol altyapı projelerine yer açmak amacıyla El-İmam Eş-Şafi ve El-Seyda Nefise mezarlıklarındaki türbe ve türbeleri sistematik bir şekilde yıkıyor.
patronlardunyasi.com
