Milyonların beklediği asgari ücret için taraflar üçüncü kez toplandı.
Asgari Ücret Tespit Komisyonu’nun 1 Ocak 2025’ten itibaren geçerli olacak asgari ücreti belirlemek üzere 3. kez toplandı.
Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı Vedat Işıkhan’ın başkanlık ettiği toplantıda, işveren heyetinin başkanlığını TİSK Genel Sekreteri Akansel Koç, işçi heyetinin başkanlığını ise TÜRK-İŞ Genel Başkan Yardımcısı Ramazan Ağar yaptı. Komisyonun 5 kişilik işçi heyetinde aşçı, kuaför, taşeron işçi ve basın mensubu yer aldı.
Toplantıda, işçi ve işveren kesimlerinin asgari ücrete ilişkin tekliflerini komisyona sundu.
İlk iki toplantıda 2025 için uygulanacak asgari ücret için herhangi bir rakam telaffuz edilmemişti.
Üçüncü toplantıdan hemen önce Türk-İş Başkanlar Kurulu bir toplantı gerçekleştirdi. Asgari Ücret Tespit Komisyonu’nda işçi kesimini temsil eden Türk-İş Başkan Yardımcısı Ramazan Ağar, toplantı sonrası yaptığı açıklamada baştan beri taleplerinin hazır olduğunu, karşı tarafın tavrına göre tavır alacaklarını söyledi.
7 milyon çalışanı doğrudan 40 milyon çalışanı dolaylı olarak ilgilendiren asgari ücret için ilk toplantı 10 Aralık tarihinde yapılmıştı.
İkinci toplantı ise 16 Aralık’ta gerçekleşmişti. İkinci toplantıda Hazine ve Maliye Bakanlığı, Ticaret Bakanlığı ve Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) sunum gerçekleştirmişti.
Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı Vedat Işıkhan, üçüncü toplantı için artık tarafların tekliflerini beklediklerini ifade etmişti.
Ekonomi yönetiminden asgari ücret mesajları
Asgari ücret sürecinde başta Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan olmak üzere ekonomi yönetiminden açıklamalar gelmişti.
Cumhurbaşkanı Erdoğan da programı bozmayacak şekilde gelirleri yükseltecekleri mesajını vermişti.
Erdoğan önlerinde asgari ücret, memur ve emekli maaşları gibi sabit gelirlilerle ilgili kritik kararlar olduğuna işaret ederek, “Meyvelerini toplamaya başladığımız ekonomi programını bozmayacak şekilde sabit gelirlilerin durumlarını mümkün olan en iyi seviyeye çıkarmayı arzu ediyoruz” açıklamasını yapmıştı.
AK Parti Kongre Merkezi’nde partisinin Genişletilmiş İl Başkanları Toplantısı’nda konuşan Erdoğan, “Her ne kadar enflasyonu henüz arzu ettiğimiz seviyeye düşüremesek de bu doğrultuda istikrarlı bir şekilde yolumuza devam ediyoruz” demişti.
Cumhurbaşkanı Yardımcısı Cevdet Yılmaz da asgari ücretle ilgili olarak, “Bu konu kamuyu doğrudan etkilemiyor. Aksine asgari ücret artıkça kamunun primleri artıyor. Küçük işletmelerin yine belli yörelerin üretim gücünü koruma bakımından asgari ücretin dengeli yapıda olması önemli. Verimliliği artırarak reel zeminde kalıcı şekilde çalışanlarımızın refahını artırmaya devam edeceğiz” demişti.
Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek ise geçmişe yönelik yaptığı açıklamalarda asgari ücretin bu yıl enflasyonun üzerinde kalacağı mesajını vermişti. Şimşek, “Bu yıl en düşük memur maaş artışı yüzde 78. Enflasyonun 1,7 katı. En düşük emekli aylığı yüzde 68 arttı, enflasyonun 1,5 katı. Asgari ücret de (2024’te) muhtemelen enflasyonun üzerinde seyredecek” ifadelerini kullanmıştı.
Çalışanların yüzde 83’i asgari ücretin yüzde 50 fazlası ya da altında bir ücret alıyor
Türkiye’de asgari ücretle çalışan doğrudan yaklaşık 7 milyon kişi olsa da asgari ücrete yakın ücretler dolayısıyla da toplumun geniş bir kesimini de ilgilendiriyor.
DİSK-AR’ın TÜİK Hanehalkı İşgücü Araştırması’na dayandırdığı verilere göre, Türkiye’de her 100 çalışandan 83’ü asgari ücretin yüzde 50 fazlası ve altında ücret alıyor. 2024 rakamları dikkate alındığında söz konusu ücret seviyesi yaklaşık 25 bin 500 liraya işaret ediyor.
Araştırmaya göre, 2023 yılında yıllık ortalama asgari ücretin yaklaşık yarısı olan 4 bin 500 TL ve daha az bir ücretle çalışanların sayısı ise 1 milyon 595 bin kişi oldu.
7,6 milyon işçi asgari ücrete erişemediği ülkede, ücretlilerin asgari ücrete komşuluğu açısından bakıldığında 8,5 milyon işçi ise asgari ücretin altında ve civarında ücret aldığı görülüyor.
Asgari ücret civarında ücret alanlar da dahil edildiğinde yani asgari ücretin yüzde 10 fazlası ve altı bir ücret alanlar dahil edildiğinde 8,5 milyon işçinin, asgari ücret civarı ve altında bir ücretle yaşamını sürdürmeye çalıştığı görüldü.
Ücretli çalışanların yüzde 83’ü yani 14,4 milyonu asgari ücretin yüzde 50 fazlası ve altında ücret alıyor.
İş dünyasından hangi talepler gelmişti?
İş dünyası asgari ücret süresince farklı taleplerini dile getirmişti.
TÜSİAD Yönetim Kurulu Başkanı Orhan Turan Bloomberg HT’ye asgari ücreti belirleyen işçi, işveren sendikaları ve devletin bir araya gelip makul bir yerde anlaşabileceklerini söylemişti.
MÜSİAD Başkanı Mahmut Asmalı ise bu süreçte en net talebi yapan temsilcilerden biri olmuştu. Asmalı, asgari ücrette yüzde 25 eşiğine dikkat çekmişti.
Bloomberg HT yayınına katılan Asmalı, asgari ücrette enflasyon hedeflerine zarar getirecek bir artışı doğru bulmadığını belirtmişti.
Asmalı, “Bana göre yüzde 25’in üzerinde bir asgari ücret artışı doğru değil” ifadelerini kullanmıştı.
İTO Başkanı Avdagiç de “Ücretlerde ‘hedeflenen enflasyon’ göz önünde bulundurularak yapılacak artış, fiyatlama davranışlarından, beklenti yönetimine ve talep dengesine kadar pek çok kalemde olumlu sonuçlar getirecektir” ifadesini kullanmıştı.
DİSK, asgari ücretin yoksulluk sınırının yarısı civarında olması gerektiğini belirtmişti
DİSK de asgari ücretle ilgili geniş kapsamlı bir rapor yayımlarken, bu raporda taleplerini sıralamıştı.
Konfederasyon asgari ücretin belirlenmesinde geçim şartlarının göz önünde bulundurulması gerektiğini belirtmişti. Asgari ücret artışında yoksulluk sınırının bir kriter olarak dikkate alınması gerektiğini belirten DİSK hanede iki çalışan olması varsayımından hareketle asgari ücretin en az yoksulluk sınırının yarısı civarında olmasını talep etmişti.
Türk-İş’in son araştırmasına göre Kasım’da yoksulluk sınırı 66 bin 976 olarak belirlenmişti. Bu veri üzerinden hesaplandığında DİSK’in talebi yaklaşık 33 bin 500 TL’ye işaret etmişti.
Konfederasyon asgari ücretin bütün işçiler ve memurlar için de ortak saptanması gerektiğini söyledi. 2024 Kasım itibarıyla en düşük memur maaşının 39 bin TL, kamu işçilerinin en düşük çıplak brüt ücretinin 41 bin TL (net yaklaşık 33 bin TL) civarında olduğunu belirten DİSK, asgari ücretin en az kamu işçisi ücreti ve an az memur maaşı dikkate alınarak hesaplanması gerektiğini ifade etmişti.
