Avrupa Yatırım Bankası (AYB) sözcüsü yaptığı açıklamada, “AYB, AB Konseyi ve AB Komisyonu tarafından Türkiye ile ilişkilerini gözden geçirmeye davet edildi” ifadesini kullandı.
AYB’nin Türkiye’deki faaliyetlerinin yeniden başlamasına ilişkin sürece girildiğine işaret eden Sözcü, “AB Konseyi kararlarında önerildiği gibi aşamalı, orantılı ve geri döndürülebilir bir şekilde Türkiye ile olası bir yeniden angajmana ilişkin bu süreç başlatıldı” değerlendirmesinde bulundu.
Sözcü, AB politikası doğrultusunda AYB’nin yeni faaliyetlerinin, özellikle iklim eylemi, yeşil dönüşüm, deprem sonrası toparlanma ve göç konularına destek olmak üzere, Türkiye ve AB’nin ortak çıkarlarına hizmet eden önemli alanlara odaklanacağını öngördüklerine dikkati çekti.
“AYB Global, Türkiye’de faaliyet göstermeye başladığı 1965’ten bu yana 30 milyar eurodan fazla finansman sağlamıştır” ifadesini kullanan Sözcü, son operasyonlarının Türkiye’de 6 Şubat 2023’te meydana gelen depremlerden etkilenen illerde su ve atık su altyapısının yenilenmesi için yapılan 400 milyon euroluk bir kredi anlaşması olduğunu anımsattı.
Türkiye’de faaliyeti durmuştu
Lüksemburg merkezli olan AB’nin mali kuruluşu AYB, 2019’da Türkiye’de faaliyetleri durdurmuştu.
AB ülkeleri bu kararı ve ilişkilerin birçok alanına yansıyan çeşitli tedbirleri, Türkiye’nin Doğu Akdeniz’de petrol ve doğalgaz arama çalışmaları nedeniyle yaşanan gerilim sürecinde almıştı.
Katılım müzakerelerinin durması, Gümrük Birliğinin güncellenmesi konusunda çalışma yapılmaması, üst düzey diyalog mekanizmalarının durdurulması, Türkiye’ye yönelik katılım öncesi mali yardım (IPA) fonlarının azaltılması, AYB kredilerinin dondurulması, kapsamlı havacılık müzakerelerinin durdurulmasını da içeren kararlar, ilişkilere kilit vurmuştu.
Son dönemdeki diplomatik gelişmeler, Türkiye-AB ilişkilerinin geleceğine dair iyimser bir hava oluştururken, AB’nin 2019’da aldığı kararların olumsuz etkisi hâlâ devam ediyor.
Bu kararlar kapsamında, AYB 2019’da Türkiye ile yapılması planlanan yeni kredilerin büyük bir bölümünü askıya almıştı.
AYB, bu dönem öncesinde Türkiye’ye farklı projeler için yılda ortalama 1-2 milyar euro civarında kaynak sağlıyordu. Banka 2016’da Türkiye’deki çeşitli projelere 2 milyar 135 milyon euronun üzerinde kaynak aktarmıştı.
2019’da ise Türkiye için daha önce onay alan projelere 117 milyon euro kadar kredi verilmişti. Bunun ardından banka, mevcut kredi politikasında Türkiye’ye yer vermemeye başlamıştı.
Bu durum, 2023’te AB ile olan ilişkilerdeki toparlanma ve Türkiye’de 6 Şubat’ta meydana gelen depremlerle değişmişti.
AYB deprem sonrası yeniden inşa projelerini desteklemek üzere Türkiye ile 400 milyon euro değerinde bir kredi sözleşmesi imzalamıştı. Türkiye operasyonlarına 1965’te başlayan AYB şimdiye kadar 263 projeye 30,86 milyar euro kaynak sağladı.
Öte yandan, AB Komisyonu Başkanı Ursula von der Leyen, 17 Aralık’ta Ankara’da Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ile görüşmüştü. Ana konusu Suriye’de yaşanan gelişmeler olan görüşmenin ardından düzenlen basın toplantısında, AB, ekonomi alanında olumlu mesajlar vermişti.
Von der Leyen, AB-Türkiye ilişkilerini zengin ve karmaşık olarak nitelendirerek, ileriye doğru adımlar atıldığına işaret etmişti.
AB Türkiye ticareti rekor kırıyor
“Ekonomik ilişkimiz her zamankinden daha güçlü.” diyen von der Leyen, rakamların ortada olduğunu, karşılıklı ticaret hacminin geçen yıl 206 milyar euroluk rekor seviyeye ulaştığını belirtmişti.
Von der Leyen, AB’nin Türkiye’nin en büyük ticaret ve yatırım ortağı olduğunu anımsatarak, bunu daha da güçlendirmeyi amaçladığını vurgulamıştı.
Haziranda ticaret konusunda yüksek düzeyli diyaloğun başlatıldığını hatırlatan von der Leyen, “Şimdi ekonomi konusunda yüksek düzeyli diyalog başlatacağız” değerlendirmesinde bulunmuştu.
AYB’nin Türkiye’de faaliyete yeniden başlaması için “fırsatları araştırdıklarını” da belirten von der Leyen, Gümrük Birliği güncelleme görüşmelerine devam etmeyi de sabırsızlıkla beklediğini ifade etmişti.
