Küresel Büyüme Tehdit Altında: ABD Merkezli Ticaret Şoku Güven Endekslerini ve Piyasaları Sarsıyor
Brookings-FT Küresel Ekonomik İyileşme Takip Endeksi (Tiger) uyarıyor: Ticaret politikalarındaki belirsizlik ve piyasa çalkantıları, dünya ekonomisinin büyüme potansiyelini tehlikeye atıyor.
Washington’da bu hafta gerçekleşecek kritik ekonomik toplantılar öncesi Financial Times için hazırlanan araştırma, küresel büyümenin ciddi tehditlerle karşı karşıya olduğunu ortaya koydu. ABD kaynaklı ticaret şokunun güven endekslerini ezdiği ve finansal piyasalarda sert dalgalanmalara yol açtığı bildirildi.
Güven çökerken, piyasalar alarm veriyor
Brookings Enstitüsü ve Financial Times iş birliğiyle hazırlanan Tiger Endeksi, küresel ekonomik toparlanma için kritik öneme sahip güven göstergelerinde ani düşüşler olduğunu ve finansal koşulların ciddi şekilde kötüleştiğini gösteriyor. Bu kötüleşme, yılın başındaki görece güçlü ekonomik tabloyla tezat oluşturuyor.
Brookings Enstitüsü Kıdemli Uzmanı Eswar Prasad, küresel bir resesyon öngörmenin şu an için erken olduğunu belirtse de, ticaretteki bozulma ve politika belirsizliğinin büyümeyi ciddi şekilde baskılayacağını vurguladı:
“Büyük bir şok yaşadık. Ticaretle entegre tüm açık ekonomiler baskı altında kalacak. Üstelik buna bir de negatif güven etkileri eklenecek.”
IMF’den Büyüme Tahminlerinde Kesinti Sinyali
IMF Başkanı Kristalina Georgieva, geçtiğimiz Perşembe günü yaptığı açıklamada küresel büyüme tahminlerinin düşürüleceği sinyalini verdi. Georgieva, “Finansal piyasa oynaklığı yükseldi, ticaret politikası belirsizliği kelimenin tam anlamıyla kontrolsüz” ifadelerini kullandı.
Ocak ayında IMF, 2025 ve 2026 yılları için küresel büyümeyi %3,3 olarak öngörmüştü. ABD içinse 2025’te %2,7 ve 2026’da %2,1 büyüme tahmini yapılmıştı.
Ancak, eski ABD Başkanı Donald Trump’ın 2 Nisan’da ABD’nin neredeyse tüm ticaret ortaklarına yönelik kapsamlı gümrük tarifeleri açıklaması, piyasaları altüst etti. Finansal piyasalarda sert düşüşler yaşanırken, birçok kurum büyüme tahminlerini revize etti.
Tiger Endeksi: ABD’de Güven Tarihi Düşüklerde
Tiger Endeksi, gelişmiş ve gelişmekte olan ekonomilerdeki reel ekonomik faaliyet, finansal piyasalar ve güven göstergelerini tarihsel ortalamalarla karşılaştırıyor. Bu veriler, ABD için özellikle dikkat çekici: Güven endeksi, ölçüm tarihindeki en düşük seviyelere gerilerken, finansal koşullarda da ciddi bir bozulma gözlemlendi.
Almanya ve Çin’deki güven endeksleri de baskı altında kalmaya devam ediyor.
Rapora göre, reel ekonomik aktivite göstergeleri ABD’de hâlâ görece güçlü görünse de bu veriler Ocak 2025’e kadar olan dönemi kapsıyor, yani Trump’ın yeni ticaret politikalarından önceki dönem. Örneğin, Mart ayında perakende satışlar %1,4 arttı, fakat bunun bir kısmı, otomobil satışlarındaki artış gibi, tarifeler öncesi alım davranışından kaynaklanıyor olabilir.
Ticaret Belirsizliği, Tüketici Güveni ve İstihdamı Tehdit Ediyor
Tiger raporunda yer alan finansal piyasalar endeksi, Nisan ortasına kadar olan borsa verilerini içeriyor. Tüketici ve iş dünyası güven verileri ise Mart sonuna kadar olan dönemi kapsıyor. Prasad, bu verilerin ekonomide ciddi bir güven kaybını yansıttığını söyledi:
“Belirsizlik, tüketici güvenini derinden sarstı. Bu durumun iş yatırımları ve istihdam büyümesi üzerinde de olumsuz etkileri olacak.”
Enflasyon Riski ve Fed’in Sınırlı Alanı
Prasad ayrıca, ABD Merkez Bankası’nın (Fed) ekonomiye destek olma kapasitesinin de kısıtlı olduğunu ifade etti. Tarifelerin iç piyasaya yansımasıyla enflasyonist baskılar artarken, Fed’in para politikası alanı daralıyor.
Citigroup’tan Küresel Büyüme için Kötümser Senaryo
Özel sektör ekonomistleri, piyasa düşüşlerinden kaynaklanan servet etkisi, zayıflayan güven ve yüksek belirsizlik nedeniyle büyüme tahminlerini düşürüyor. Citigroup, geçtiğimiz hafta yayımladığı notta küresel büyümenin 2025’te %2,1 ve 2026’da %2,3 olacağını öngördü. Ancak analistler, tahminlerine ilişkin risklerin “açık biçimde aşağı yönlü” olduğunu belirtti.
