Çin, borçlu yerel yönetimlere 10 trilyon yuan (1,4 trilyon dolar) can suyu verdi ancak Donald Trump’ın gelecek yıl göreve başlamasıyla olası bir ticaret savaşına karşılık vermek için alan bırakarak yeni teşvikleri serbest bırakmaktan kaçındı.
Yetkililer, Cuma günü Pekin’de düzenlenen bir basın brifinginde Ulusal Halk Kongresi Daimi Komitesi tarafından onaylanan gizli borç takası planının ayrıntılarını açıkladı. Geçen ay duyurulan ancak miktarı net olmayan bu program için 2028 yılına kadar fon sağlanacağını söylediler.
Politika yapıcılar iç talebi doğrudan canlandıracak önlemleri açıklamazken, Maliye Bakanı Lan Fo’an gelecek yıl “daha güçlü” maliye politikası sözü vererek, Trump’ın Ocak ayındaki yemin töreninden sonra daha cesur adımlar atılabileceğinin sinyalini verdi. ABD’nin yeni başkanı, dünyanın en büyük ekonomileri arasındaki ticareti azaltabilecek ve bu yıl Çin’in neredeyse tek iyi giden sektörü ihracat mallarına yönelik %60 gümrük vergisi tehdidinde bulundu.
Pantheon Macroeconomics’in baş Çin ekonomisti Duncan Wrigley, “Politika yapıcılar, seçim sonrası piyasanın nispeten ölçülü tepkisi göz önüne alındığında, muhtemelen Trump’ın göreve başlamadan önce zaferine güçlü bir tepki vermeye gerek görmedi,” dedi. “Gelecek yıl farklı bir konu, ancak yetkililer bunu olduğu gibi kabul edecektir.”
Çin’in pandemiden bu yana gerçekleştirdiği en cesur teşvik hamlesi, kara hisselerinin Eylül ayından bu yana yaklaşık %30 oranında yükselmesini sağlayarak yetkililer üzerindeki acilen harekete geçme baskısını azalttı. Bu faiz indirimleri, hisse senedi ve konut piyasası destek vaatleriyle birlikte, Başkan Xi Jinping’i ekonomiyi yeniden canlandırmak için fazladan borç almadan bu yılki %5 civarındaki büyüme hedefine ulaşma yoluna soktu.
Yatırımcılar haftalardır bu kampanyanın mali yönünü bekliyordu; medyada çıkan haberler emlak piyasasını istikrara kavuşturmak ve tüketimi artırmak için daha fazla harcama yapılacağı beklentilerini körüklüyordu. Basın toplantısının başlangıcında hayal kırıklığı hissediliyordu; offshore yuan %0.6’ya kadar zayıfladı ve paketin tam kapsamı açıklandığında düşüş %0.3’e geriledi.
Çin’in en üst düzey lideri, ülkenin yavaşlayan ekonomisini istikrara kavuşturmaya çalışırken, yerel yönetim borçlarını ülkesinin karşı karşıya olduğu üç “büyük ekonomik ve mali riskten” biri olarak nitelendirdi. Bu borçların çoğu yerel yönetim finansman araçları olarak bilinen ve altyapı yatırımlarını finanse etmek için iller ve şehirler adına borçlanan kuruluşlara bağlı.
Gelirlerini arazi satışlarına bağlayan yerel yönetimler, son yıllarda emlak krizinin yeni bina talebini ortadan kaldırması nedeniyle bu yükümlülükleri yerine getirmekte zorlandı. Brifingde söz alan yetkililer, Uluslararası Para Fonu’nun bu rakamı yaklaşık 60 trilyon yuan olarak belirlemesine rağmen, gizli borç olarak adlandırılan borcun ödenmemiş değerinin 2023 yılı sonu itibariyle 14.3 trilyon yuan olduğunu söyledi.
Piyasalar bu önlemleri görmezden gelirken Lan paketi “uluslararası ve yerel kalkınma ortamlarını dikkate alan önemli bir politika kararı” olarak nitelendirdi. Politika yapıcılar ayrıca 2015’ten bu yana ilk kez yerel yönetimlerin borç tavanını yıl ortasında yükselterek tahvil ihracına olanak tanıyan nadir bir adım attı. Lan brifingde, borç limitindeki bu artışın yerel yönetimlerin gizli borçları takas etmek için üç yıl içinde altı trilyon yuanlık ek özel tahvil ihraç etmesine olanak tanıyacağını söyledi. Lan, bölgesel yetkililerin aynı amaçla 2024 yılı da dahil olmak üzere beş yıl içinde dilimler halinde onaylanacak toplam 4 trilyon yuanlık özel yerel tahvil kotasından daha yararlanabileceklerini sözlerine ekledi.
Yatırımcılar şimdi, 24 kişilik Politbüro’nun aylık bir toplantıda ekonomiyi tartışacağı ve politika yapıcıların yıllık Merkezi Ekonomik Çalışma Konferansı’nda bir araya geleceği, daha büyük mali önlemler için bir sonraki önemli pencere olan Aralık ayına bakacaklar. O zamana kadar yetkililer Trump’ın gümrük tarifeleri konusundaki tutumunu daha net bir şekilde ortaya koyabilir ve ekonomiyi ateşten koruyacak bir mali strateji geliştirmek için daha fazla zamana sahip olabilirler.
Credit Agricole CIB araştırma müdürü Xiaojia Zhi’ye göre yetkililer yakın vadede “anlamlı” bir mali paket açıklayabilir. Zhi, ABD’nin agresif gümrük vergisi artışlarının etkisini dengelemek için önümüzdeki üç yıl içinde 12 ila 13 trilyon yuan ek harcama yapılmasının mümkün olduğunu da sözlerine ekledi.
Paketin etkisini açıklayan Lan, takasın beş yıl içinde faiz ödemelerinde yaklaşık 600 milyar yuan tasarruf sağlayabileceğini ve bunun da yatırım ve tüketimi artırmak için kaynak sağlayacağını tahmin etti. Lan, yıkık dökük evlerin yeniden inşasıyla ilgili 2 trilyon yuanlık gizli borcun vadesinin 2029 yılına kadar gelmeyeceğini söyledi. Yerel yönetimler tarafından biriktirilen gizli borçları azaltma çabası Morgan Stanley ekonomistleri tarafından deflasyonist bir sarmalı kırmak için “kritik” bir adım ve doğrudan talep teşvikine “eşit derecede önemli” olarak selamlandı.
Diğer analistler ise tüketimi desteklemeye yönelik mali teşviklerin ekonomik büyüme üzerinde daha doğrudan ve ani bir etki yaratacağını savunuyor. Australia & New Zealand Banking Group Ltd’nin Büyük Çin Baş Ekonomisti Raymond Yeung “Mali yönetim açısından bakıldığında bu yapılması gereken doğru şey. Ancak ekonominin büyüme ivmesinden endişe duyan insanlar için bu durum önemli bir çözüm getirmeyecektir,” diyor.
