Deloitte tarafından 28’incisi paylaşılan rapor, futbol endüstrisinin ekonomik boyutuna ışık tuttu.
İngiltere, İspanya, Almanya, İtalya ve Fransa gibi Avrupa’nın 5 büyük ligi başta olmak üzere tüm dünyadan her yıl en fazla gelir üreten 20 takımı belirleyen araştırma, futbol kulüplerinin gelir akışlarındaki değişime dair iç görüler sundu.
Araştırmaya göre, 2023-2024 sezonunda Deloitte Futbol Para Ligi kulüpleri, bir önceki sezona göre yüzde 6 artışla toplamda 11,2 milyar euro gelir elde ederek, rekor kırdı.
İspanyol futbol takımı Real Madrid tek bir sezonda 1 milyar euro gelir elde eden ilk futbol kulübü olarak tarihe geçti. Kulübün yenilenen Bernabeu Stadyumu sayesinde ek gelirler sağlayan kulüp, maç günü ve ticari gelirlerde önceki sezona kıyasla yüzde 26 artış sağladı.
Bilet gelirini yüzde 103 artışla 248 milyon euroya çıkaran kulüp, yayın haklarından 316 milyon euro, sponsorluk anlaşmalarından 482 milyon euro kazanç elde etti. Beş yıl sonra “En zengin kulüp” unvanını 2022-2023 sezonunda İngiliz futbol takımı Manchester City’den devralan kulübün, İngiliz takımıyla arasındaki gelir farkını bir sezonda 5 milyar eurodan 207,9 milyar euroya yükseltmesi dikkati çekti.
Real Madrid’in gösterdiği gelir performansı sonucunda, 20 kulübü içeren listenin ilk ve son sırasındaki takımların gelir farkı ise yaklaşık 4 kata ulaşmış oldu.
Kulüplerin stadyum kapasitelerinin artması, genel bilet fiyatlarının yükselmesi ve üst düzey lüks ve ayrıcalıklı maç günü hizmetlerinin genişlemesi, maç günü gelirlerini yıllık bazda yüzde 11 artırdı. Böylece, bu gelir kalemi Para Ligi kulüpleri için bir kez daha en hızlı büyüyen gelir kaynağı oldu.
Maç günü geliri, raporun yayınlandığı tarihten bu yana ilk kez 2,1 milyar euroyu aşarak toplam gelirin yüzde 18’ini oluşturdu. Bu oran, 2014-2015 sezonundan bu yana görülen en yüksek pay (yüzde 19) oldu.
Listenin ilk 10’unda 6 İngiliz, 2 İspanyol, 1 Fransız ve 1 Alman kulüp yer alıyor. İlk 20’de ise İngiltere’den 9 kulüp, İspanya, İtalya ve Fransa’dan 3’er kulüp ve 2 Alman kulübü kendine yer buldu.
Listede ilk 20’ye giren kulüpler ise Real Madrid (1,05 milyar euro), Manchester City (838 milyon euro), Paris Saint-Germain (806 milyon euro), Manchester United (771 milyon euro), Bayern Münih (765 milyon euro), Barcelona (760 milyon euro), Arsenal (717 milyon euro), Liverpool (715 milyon euro), Tottenham (615 milyon euro), Chelsea (546 milyon euro), Borussia Dortmund (514 milyon euro), Atletico Madrid (410 milyon euro), Milan (398 milyon euro), Inter (391 milyon euro), Newcastle United (372 milyon euro), Juventus (356 milyon euro), West Ham United (322 milyon euro), Aston Villa (310 milyon euro), Olimpik Marsilya (287 milyon euro) ve Olimpik Lyon (264 milyon euro) şeklinde sıralandı.
“Yayın gelirleri, toplam kulüp gelirlerinin yüzde 47’sini oluşturdu”
Açıklamada görüşlerine yer verilen Deloitte Türkiye Ortağı ve Futbol Endüstrisi Lideri Burç Seven, kulüplerin gelir yaratma modellerinde belirgin bir farklılaşma yaşandığına dikkati çekerek, ilk 10 sırada yer alan kulüpler için ticari gelirlerin, en büyük gelir kaynağı konumunda olduğunu vurguladı.
Sponsorluklar ve ürün satışları gibi ticari faaliyetlerin, bu kulüplerin gelirlerinin yüzde 48’ini oluşturduğunu belirten Seven, “Buna karşın, 11-20’nci sıralardaki kulüpler için en büyük gelir kaynağı yayın gelirleri oldu ve toplam kulüp gelirlerinin yüzde 47’sini oluşturdu. Her iki grup da toplam gelirlerinin yüzde 18’ini maç günü gelirlerinden elde etti. Bundan 10-15 yıl öncesine kadar kulüplerin gelir profilleri büyük ölçüde benziyordu, bu nedenle iş modelleri nispeten benzer olan kulüpler için finansal başarı da büyük ölçüde saha içi performansa bağlıydı. Ancak son dönemde bu durum 11-20. sıradaki kulüpler için büyük ölçüde aynı kalırken, ilk 10’daki kulüpler için farklı bir tablo ortaya çıktı.” ifadelerini kullandı.
Seven, 2023-2024 sezonunda, ilk 10 kulübün gelir kompozisyonun ticari gelirler lehine daha fazla eğilim gösterdiğini aktararak, “Ticari gelirler ilk 10 içinde yüzde 48 ‘e ulaşırken, 11-20 arasındaki kulüplerde bu oran yüzde 34’lerde kaldı. Yayın gelirleri ise ilk 10’da yüzde 34’lük paya sahipken, 11-20 arası için yüzde 47 oranında seyrediyor.” açıklamasını yaptı.
Listesinde yer alan 8 kulübün perakende satışlarda güçlü performans bildirdiğine dikkati çeken Seven, bunun futbol kulüplerinin iş modelinin geleceğe nasıl evrildiğine dair bir işareti olabileceğini kaydetti.
Seven, geçmişteki ve günümüzdeki saha içi başarılarını küresel markalarının büyümesini tetikleyen bir katalizör olarak kullanabilen kulüplerin sıralamadaki yerini koruduğuna işaret ederek, “Bu sıralamada bir değişim yaşanabilmesi için alt sıralardaki kulüplerin sportif başarılarını artırmalarının yanı sıra aynı zamanda sınırları aşan ve uluslararası izleyicilerle hem coşkulu stadyumlarda hem de dijital platformlarda etkileşim kuran bir marka ve kültür geliştirmeleri gerekiyor.” değerlendirmesinde bulundu.
