Trump Çin hariç ülkelere saldığı gümrük vergilerini 90 günlüğüne askıya aldı. Bu süre sonunda gümrük vergilerinin yeniden gündeme gelmeyeceğine dair güvence de yok. Örneğin, AB şimdiden misilleme uygulamaya başladı. Bu belirsizlik ortasında bildiğimiz tek şey, ABD-Çin Ticaret Savaşı’nın kalıcı hale geldiğin Dünya Ticaret Örgütü savaş üçüncü ülkelere yayılmasa dahi global ekonominin çok ağır zarar göreceğini tahmin etti.:
ABD ile Çin arasında patlak verecek tam kapsamlı bir ticaret savaşı, küresel ekonomiyi rakip bloklara bölebilir ve uzun vadede dünya çapındaki büyümeyi %7 oranında düşürebilir, dedi Dünya Ticaret Örgütü (DTÖ).
DTÖ Genel Direktörü Ngozi Okonjo-Iweala, dünyanın en büyük iki ekonomisi arasındaki ikili ticaretin %80’e kadar düşebileceğini ve bunun geniş kapsamlı sonuçlar doğurabileceğini belirtti.
Bu açıklama, Başkan Donald Trump’ın ABD’ye giren tüm mallara kapsamlı ithalat vergileri uygulayacağını duyurmasının ardından geldi ve bu, ticaret politikasında büyük bir değişime işaret ediyor. Trump bazı ülkeler için geçici olarak 90 günlük bir duraklama getirirken, Çin mallarına uygulanan tarifeleri %125’e yükseltti. Gerekçe olarak ise Pekin’in ABD ithalatına %84 oranında vergiyle karşılık vermesini ve “saygı eksikliği”ni gösterdi.
Okonjo-Iweala şunları söyledi: “Dünyanın en büyük iki ekonomisi arasında karşılıklı misillemelere dayalı bu yaklaşım — ki bu ikili ticaret, küresel ticaretin yaklaşık %3’ünü oluşturuyor — küresel ekonomik görünümü ciddi şekilde tehdit edebilecek daha geniş sonuçlara yol açabilir.”
Ayrıca, “Küresel ekonominin iki bloğa ayrılması, dünya reel GSYH’sinde uzun vadede yaklaşık %7’lik bir azalmaya yol açabilir,” diye ekledi.
Gelişmekte olan ülkeler, özellikle en az gelişmiş ülkeler, bu durumdan en fazla etkilenecek kesim olacak. “Ticaret sapması, acil ve ciddi bir tehdit olmaya devam ediyor ve bu, küresel çapta koordineli bir müdahale gerektiriyor,” diyerek DTÖ üyelerini anlaşmazlıkları diyalog yoluyla çözmeye çağırdı.
2 Nisan’da duyurulan ve 10 Nisan’da revize edilen politika değişikliği, ticaret gerilimlerinde keskin bir artışı ve Trump’ın “Önce Amerika” gündemine yeniden yönelişi işaret ediyor.
Trump, 2 Nisan’daki Beyaz Saray basın toplantısında, “Birçok durumda dost, ticaret açısından düşmandan daha kötü,” diyerek Meksika ve Kanada gibi müttefikleri adil olmayan ticaret uygulamalarıyla eleştirdi.
Çarşamba günü, Çin hariç çoğu tarife askıya alındı ve evrensel %10’luk bir orana geri dönüldü. Çin içinse tarifeler %104’ten %125’e çıkarıldı. Trump, Truth Social’daki paylaşımında, “Çin’in dünya piyasalarına gösterdiği saygı eksikliği nedeniyle, Çin’e uygulanan tarifeyi %125’e çıkarıyorum,” dedi.
Bu açıklama, tarihi bir borsa rallisini tetikledi. Dow Jones %7,87 yükselerek son beş yılın en iyi performansını sergilerken, S&P 500 ve Nasdaq sırasıyla %9,5 ve %12,2 oranında artış gösterdi.
DTÖ, kurallara dayalı bir ticaret sisteminin küresel istikrar için kritik olduğuna işaret ederek, tek taraflı ticaret önlemleri konusunda defalarca uyarıda bulundu. Çin’in misilleme yapma sözüyle birlikte, daha fazla gerilim riski gündemde — bu, Okonjo-Iweala’nın da uyardığı gibi, pandemiden sonraki kırılgan toparlanmayı rayından çıkarabilir.
“DTÖ üyelerinin, açık ve kurallara dayalı ticaret sistemini koruma konusunda yetkisi vardır,” dedi. “Bu sorunların iş birliğine dayalı bir çerçevede çözülmesi hayati önemdedir.”
