2023’te Arjantin ölüyordu!
– Merkez Bankası’nın 12 milyar dolar borcu vardı
– Yoksulluk oranı %50’ydi
– Enflasyon %7.500’dü
Sonra Javier Milei Başkan oldu.
11 ay içinde, şimdiye kadarki en büyük ekonomik dönüşümü gerçekleştirdi.
Nasıl mı? …
Milei Aralık 2023’te göreve geldiğinde Arjantin çöküyordu:
– Aralık ayının ilk yarısında enflasyon %7,500’dü
– GSYİH önceki on yıla göre %15 azaldı
– Merkez bankası rezervleri: eksi 12 milyar dolardı
– Neredeyse halkın %50’si yoksulluk içindeydi..
Hükümetin mali durumu tam bir çöküş içindeydi:
%15’lik devasa bir mali açık (%5 hazine, %10 merkez bankası).
Merkez bankasının parasal tabanın 4 katı değerinde faiz getiren yükümlülükleri vardı: Bu borçların vadesi geldiğinde para arzını bir gecede beş katına çıkarabilirlerdi.
Hiperenflasyon kaçınılmaz görünüyordu. Ta ki Milei devreye girene kadar:
İlk hamlesi radikal ama gerekliydi:
Hükümet bakanlıklarını 18’den 9’a indirdi (şimdi 8).
Ardından sistematik olarak 50.000 hükümet çalışanını işten çıkardı.
Düzen ona “El Loco” – Deli dedi.
Ancak çılgınlığının bir yöntemi vardı:
Milei devlet harcamaları hakkında derin bir şey anlamıştı:
Gerçek vergi yükü vatandaşların vergi olarak ödedikleri değildir.
Devlet aygıtının toplam büyüklüğüdür.
Devlet tarafından harcanan her peso, üretken vatandaşlardan alınan bir pesodur.
Bu yüzden daha da ileri gitti:
Tüm harcama kategorilerini ortadan kaldırdı:
– İllere yapılan tüm isteğe bağlı transferleri durdurdu
– Bayındırlık projelerini durdurdu
– Ekonomik sübvansiyonları kaldırdı
– Fonların yarısını çalan sosyal program aracılarını kesti
İlk ayı olan Ocak ayında imkansızı başardı:
Arjantin 113 yıl sonra ilk kez gerçek mali dengeye ulaştı.
Açık vermediği diğer 10 yıl? Borçlarını ödemiyorlardı.
Milei, Arjantin tarihindeki en büyük mali düzenlemeyi gerçekleştirdi:
Sadece 6 ayda GSYİH’nın 15 puanı.
Sonuçlar eşi benzeri görülmemişti…
Kısa bir özet:
– Toptan eşya enflasyonu: 54’ten aylık %2’ye düştü
– Çekirdek parasal enflasyon: Aylık %0,2’ye düştü
– Yoksulluk: 57’den %46’ya geriledi
– GSYİH: Aralık seviyelerine yükseldi
– Reel ücretler: Enflasyonun üzerinde büyüme
Ama asıl dikkat çekici olan şu:
Bunu minimum siyasi destekle başardı:
– Temsilcilerin sadece %15’i
– Senatörlerin sadece %10’u
– Beklentileri sıfırlamak için hiperenflasyon tetikleyicisi yok
– Fiyat kontrolleri yok
– Sabit döviz kuru yok
Önceki istikrar planları bu araçlara dayanıyordu.
Milei bunu saf mali disiplinle yaptı.
Deregülasyon bakanlığı her gün 1-5 düzenlemeyi kaldırıyor.
Planlanan 3,200 reform daha var.
Tamamlandığında Arjantin şu ülkelerin ekonomik özgürlük seviyelerini geçecek:
– Zirvedeki İrlanda
– İsviçre
– Avustralya
Etkisi şimdiden görülüyor:
JP Morgan gelecek yıl için büyüme tahminlerini yukarı doğru revize etti.
Ama belki de en önemlisi:
Milei, bozuk bir ekonomiyi aşağıdakileri yapmadan düzeltebileceğinizi kanıtladı:
– Yoksulları mahvetmeden
– Sosyal çöküşe neden olmadan
– Halk desteğini kaybetmeden
Yazarın ziniyle Linked-In paylaşımı
