Dünya‘nın en birinci ekonomik gündemlerinden biri Sınırda Karbon Düzenlemesi ile oluşacak yeni ekonomik modellerdir.
Sınırda Karbon düzenlemesi; hem çevreci bir dönüşüm sunarak yaşamımız için olumlu bir olgu olmasına karşın ekonomik olarak çevreci dönüşümlerin maliyeti olarak karbon (yeşil) enflasyon riski ortaya çıkaracaktır.
Karbon (yeşil) enflasyondan kısaca bahsetmemiz gerekirse; yeşil enerjiye geçiş maliyetlerinden kaynaklanan maliyet artışları ve bu maliyet artışlarının da makroekonomik olarak maliyet enflasyonuna yol açmasını ifade etmektedir.
İş bu maliyet enflasyonu da hem ülkeleri hem de doğal olarak ülkelerin ekonomik paydaşları için zor bir süreci doğurma riskini beraberinde getirmektedir.
İş bu husus için ekonomik olarak önlem açısından yapılacak hususları sıralayacak olursak;
Enflasyon Açısından Bakılacak Olursa (Maliyet-Talep Enflasyonu)
Kısa vade de özellikle yeşil enerjiye geçişte çevreci enerjilere ve dolayısıyla çevreci hammadde fiyatlarının artışı ve çevreci enerji ve çevreci hammaddelere talebin yükselmesi söz konusu olacaktır.
Kısa vade de yaşanacak enflasyonist şokunu uzun vade de önlemek açısından ; ekonomik paydaşların alanlarıyla alakalı doğru fizibilite çalışmalarını yapması gerektiği, doğru fizibilite çalışmalarının hemen ardından da doğru maliyetlendirme analizlerinin yapılması gereklidir.
Doğru fizibilite ve doğru maliyetlendirme analizleri için üretim kapasitesinin doğru ölçeklendirilnesi ve doğru ölçeklemenin yanı sıra da çevre uzmanları ve sürdürülebilirlik danışmanlarından da eğitim alınması mecburidir.
Çünkü yapılacak en ufak yanlış ciddi bir ekonomik maliyete yol açacaktır. İş bu maliyetler de makroekonomik olarak ciddi sorunlar doğuracağı için her türlü analiz, fizibilite ve eğitim aşamalarında hassas davranılmalı ve de pazar açısından da yapılanları doğru analiz etmek elzemdir.
Talep de uzun vade de yapılan dönüşümlerle ve de uygulama bazında dengelenecektir.
Ulusal Ekonomik Politikalar Açısından Bakılacak Olursa (Maliye-Para Politikaları)
Çevre kirliliğinin önlenmesi açısından çoğu dünya ülkesinde uygulanan ve yakın bir zamanda ülkemizde de uygulanması planlanan Karbon Vergisi, karbon salınımı yüksek olan ürünler için çevreci ve daraltıcı bir önlemdir. Ancak karbon vergisi ticaret hacmi bakımından önemli bir maliyet unsuru olduğu için ekonomik olarak handikaplı bir durumdur. Bunun için maliye politikası olarak daraltıcı anlamda karbon vergisinin hassasiyetle uygulanması doğru bir politika olsa bile genişletici anlamda da işletmelerin mali yüklerini alınması açısından ve de yeşil enerjiye teşvik olması açısından mali sübvansiyonların yapılması hem de gerekirse işletmelerin ödeyeceği gelir/kurumlar vergisinde iş bu husus özelinde indirimler yapılması elzem olacaktır.
Para politikası açısından bakacak olursak; yeşil enerjiye teşvik açısından işletmelerin kullanacağı mali fonlarda kolaylık, yeşil enerji hususunda işletmelerin ticari maliyet yükünün alınması ve de fon kolaylığı açısından da kredi, kredi faizi , borçlanma süresi gibi konularda genişletici bir tutum izlemesi hem makroekonomik açıdan hem de katma değer açısından oldukça önem arz etmektedir.
Ekonomik İstikrar Açısından Bakılacak Olursa
Çevreci enerjilere geçiş kısa vade de hem talep hem de maliyet enflasyonunu doğuracaktır.
Ancak uzun vade de doğru fizibilite ve maliyetlendirilmesi yapılır, işletmeler özelinde doğru denetimler yapılır ve de doğru ekonomik politikalar uygulanırsa karbon (yeşil) enflasyonun azalması sağlanabilir, çevreci enerji ve çevreci hammaddeyle üretilen ürünler katma değerli olarak sunulabilir ve bu katma değerli ürünler de doğru bir ihracat politikasıyla ihraç edilirse ülkeler açısından ekonomik büyüme ve ekonomik kalkınmaya oldukça büyük katkılar yapar.
Ancak ülkeler açısından zincirin herhangi bir halkasında hata yapılırsa da ciddi bir makroekonomik kriz yaşanacağını , bu krizin de geri dönülemez sonuçlar doğuracağı riskini de hatırlatmakta fayda var.
SONUÇ
Karbon (Yeşil) Enflasyonu kısa vade de ülkeler açısından ciddi bir makroekonomik problem olsa da yapılacak doğru adımlar ve yapılan adımların doğru denetimleri ülkeler açısından uzun vade de büyük fırsatlar yaratacağını ve yaşam kalitemiz için de oldukça önemli husus olduğu aşikardır…
Yazar: MÜCTEBA ONURHAN ÖZMUMCU, EKONOMİST
