SEVCAN ERSÖZLÜ/BLOOMBERG HT ARAŞTIRMA
BDDK verilerine göre, 2025 yılı başında toplam krediler içinde yabancı para kredilerin oranı yüzde 36,9 seviyesindeyken, 21 Şubat itibarıyla yüzde 37,9’a yükseldi. Döviz kredileri, dolar bazında yılbaşından bu yana yüzde 4,3 artış göstererek, aylık yüzde 1 büyüme sınırının neredeyse iki katı üzerinde bir yükseliş kaydetti.
Merkez Bankası’nın ticari kredilere yönelik aldığı son makroihtiyati tedbir kapsamında, 2024 yılı sonunda yüzde 1,5’ten yüzde 1’e indirilen yabancı para krediler için aylık büyüme sınırı bu kez yüzde 0,5’e düşürüldü. Bu düzenleme sadece büyüme sınırını aşağı çekmekle kalmayıp, daha önce istisna kapsamında değerlendirilen kredilerin kapsamını da daralttı.
Ocak 2025 başında, zorunlu karşılık (ZK) düzenlemeleri çerçevesinde aylık YP kredi büyüme sınırı yüzde 1’e düşürülmüştü. Ancak bu dönemde yabancı para kredileri, bu sınırın iki katından fazla artış gösterdi ve TCMB’nin ilave tedbir alacağına yönelik beklentileri güçlendirdi.
Dezenflasyonu sağlamak adına uygulanan sıkı para politikasının bir sonucu olarak, TL’nin reel olarak istikrarlı bir şekilde değer kazanması ve döviz kurunun geçmişe kıyasla daha öngörülebilir bir patika izlemesi, reel sektörün döviz borçlanmaya yönelmesine neden oluyordu. Aylık YP kredi büyüme sınırının yüzde 0,5’e düşürülmesi, bu kapsamda uzun süredir kötüleşen reel sektörün net döviz pozisyonunu kontrol altında tutmaya yönelik bir makroihtiyati tedbir olarak değerlendirildi.
Mevcut düzenlemeyle bankaların aylık yabancı para kredi büyüme kapasitesi 63,2 milyar TL’den 31,6 milyar TL’ye düşürüldü.
Öte yandan, 21 Şubat 2025 tarihli TCMB verilerine göre, yabancı para mevduatlarındaki haftalık artış son 1,5 yılın en hızlı yükselişi olarak kaydedildi. Ağustos 2023’ten bu yana en büyük artışı gösteren yabancı para mevduatları, haftalık 4 milyar 315 milyon dolarlık yükselişle 174 milyar 669 milyon dolar seviyesine ulaştı. TCMB’nin faiz indirimleri ve Şubat ayı başında yatırım fonlarına getirilen stopaj artışı, yabancı para mevduatlarına olan talebi artırarak hacim artışını ivmelendirdi. Bankaların yabancı para kredi verme imkanlarının daraltılması, bankaların döviz mevduat toplama iştahını da azaltması bekleniyor.
