Çin’in ABD mallarına yeni gümrük vergileriyle misilleme yapmasının ardından, Başkan Donald Trump’ın küresel bir ticaret savaşı başlatarak resesyona yol açacağı korkuları yüzünden 3 büyük Wall Street borsası Cuma günü ikinci kez darbe aldı.
İşte borsadaki zararın bilançosu:
Dow Jones Sanayi Endeksi, Cuma günü 2.231,07 puan (yüzde 5,5) düşerek 38.314,86’ya geriledi. Bu, Haziran 2020’deki Covid-19 pandemisinden bu yana en büyük düşüş oldu. Bu düşüş, Perşembe günkü 1.679 puanlık kaybı takip ediyor ve endeksin tarihte ilk kez arka arkaya günlerde 1.500 puandan fazla kaybettiği anlamına geliyor.
S&P 500 endeksi yüzde 5,97 düşerek 5.074,08’e geriledi. Bu, Mart 2020’den bu yana en büyük düşüş. Endeks Perşembe günü yüzde 4,84 değer kaybetmişti ve şimdi zirve seviyesinden yüzde 17’nin üzerinde aşağıda.
Nasdaq Bileşik Endeksi, hem Çin’e satış yapan hem de Çin’de üretim yapan birçok teknoloji şirketine ev sahipliği yapıyor. Endeks, yüzde 5,8 düşüşle 15.587,79’a indi. Perşembe günü de neredeyse yüzde 6 düşmüştü. Aralık ayındaki rekor seviyesinden yüzde 22 düşerek Wall Street terminolojisine göre ayı piyasasına girdi.
Satışlar genele yayıldı; S&P 500’de sadece 14 hisse günü artıda kapattı. Ana piyasa endeksleri seansın en düşük seviyelerinde kapandı. Küçük şirketleri kapsayan Russell2000 Endeksi son bir yılın dibine geriledi.
Çin Ticaret Bakanlığı Cuma günü yaptığı açıklamada, ülkenin ABD’den gelen tüm ürünlere yüzde 34 oranında vergi uygulayacağını belirtti. Bu açıklama, Trump’la müzakere yapılmadan misilleme yapılmayacağını uman yatırımcıları hayal kırıklığına uğrattı.
Cuma günü teknoloji hisseleri düşüşe öncülük etti. iPhone üreticisi Apple hisseleri yüzde 7 değer kaybederek haftalık kaybını yüzde 13’e çıkardı. Yapay zeka sektörünün öncüsü Nvidia, seans sırasında yüzde 7 düştü. Tesla ise yüzde 10 değer kaybetti. Bu üç şirket de tedarik olarak Çin’e yüksek oranda maruz kalan şirketler arasında yer alıyor ve Pekin’in misilleme vergilerinden en çok etkilenenler oldu.
Teknoloji dışında, Çin’e yüksek montanlı ihracat yapan Boeing ve Caterpillar, Dow endeksini aşağı çekti. Boeing yüzde 9, Caterpillar ise yaklaşık yüzde 6 değer kaybetti.
Bowersock Capital Partners CEO’su Emily Bowersock Hill, “Boğa piyasası öldü ve buna ideologların mazohist davranışları neden oldu” dedi. “Kısa vadede piyasa dibe yakın olabilir, ancak küresel bir ticaret savaşının uzun vadeli ekonomik büyüme üzerindeki etkisinden endişeliyiz.”
Çin’in Trump’ın tarifelerine cevabı, sadece karşılıklı vergiyle sınırlı kalmadı. Pekin, bazı şirketleri “güvenilmez kuruluşlar listesi”ne ekledi. Bu liste, firmaların piyasa kurallarını ya da sözleşme yükümlülüklerini ihlal ettiğini öne sürüyor. Ayrıca, Çin DuPont hakkında Cuma günü antitröst soruşturması başlattı, bu da hisselerinin neredeyse yüzde 13 düşmesine yol açtı.
10 yıllık ABD Hazine tahvili getirisi Cuma günü yeniden yüzde 4’ün altına geriledi; yatırımcılar güvenli liman olarak tahvillere yönelirken fiyatlar yükseldi, getiriler düştü. Wall Street’in korku endeksi olarak bilinen CBOE Volatilite Endeksi (VIX) 40 seviyesini aştı – bu, yalnızca hızlı piyasa düşüşlerinde görülen aşırı bir seviye.
Trump, Çarşamba akşamı duyurduğu tarifelere piyasadan gelen tepkilere rağmen geri adım atmayacağını ima etti ve Cuma günü Truth Social üzerinden “politikalarım asla değişmeyecek” mesajını paylaştı.
Freedom Capital Markets baş küresel stratejisti Jay Woods, “Hafta sonuna girerken asıl korku şu: ticaret savaşı tırmanıyor ve ABD geri adım atmıyor,” dedi.
Toplamda, S&P 500 bu hafta yüzde 9 düştü; bu, Covid’in başlangıç döneminden bu yana en kötü haftalık performans oldu.
Zararlar Gelişen Piyasalara da Sıçradı
iShares MSCI Gelişen Piyasalar ETF’si, Cuma günü Mart 2020’den bu yana en büyük düşüşünü yaşadı. Başkan Donald Trump’ın misilleme tarifeleri, küresel ticaret savaşı ve resesyon korkularını artırdı.
Fon, Cuma günü yüzde 5,56 düşerken, haftalık kaybı yüzde 7,29’a ulaştı. Yılbaşından bu yana ise yaklaşık yüzde 3 değer kaybetti.
Birçok gelişen piyasa ekonomisi, küresel tedarik zincirlerinin kilit üyeleri konumunda ve ekonomik çıktılarında ihracata büyük ölçüde bağımlılar. Bu nedenle tarifelerden önemli ölçüde etkileniyorlar. Dünya Bankası’na göre, 2023 yılında mal ve hizmet ihracatı Güney Kore’nin GSYİH’sinin yüzde 44’ünü, Hindistan’ın yüzde 21,8’ini ve Çin’in yüzde 19,7’sini oluşturuyordu.
Altın da %2 geriledi
Öte yanda, 3 günde %10’u aşan petrol fiyatlarında gerileme kalıcı olma niteliği taşıyor, çünkü bir dizi yatırım bankası ve uzmanın görüşüne göre, Ticaret Savaşı global resesyonu tetikleyecek.
